SEFiA İklim Gündemi’nin yeni sayısına hoş geldiniz…
Bugün, 29 Ocak 2024.
Bu sayıda, iklim gündemindeki son gelişmelere bakıyoruz ve Uluslararası Enerji Ajansı’nın Elektrik 2024 başlıklı raporunu inceliyoruz.
Yorum ve geri dönüşlerinizi bekliyoruz!
Keyifli okumalar,
İKLİM VE FİNANSMAN HABERLERİ |
|
ELEKTRİK SEKTÖRÜNÜN GÖRÜNÜMÜ
Elektrik sektörü, dünyadaki en büyük karbondioksit emisyonu kaynağı olmakla birlikte, güneş ve rüzgâr gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının hızla yaygınlaşması ile de net sıfır emisyona geçişe öncülük ediyor. Tüketicilerin elektriğe güvenli ve uygun fiyatlı erişimini, emisyonları azaltarak ulaşmak, sektörün karşılaştığı en büyük zorluk olarak görülüyor. Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) Elektrik 2024 (Electricity 2024) başlıklı raporu, bu kapsamda, son politikalar ve piyasa gelişmeleri hakkında derin ve kapsamlı bir analiz sunuyor. Küresel elektrik talebindeki büyüme, 2023 yılında, gelişmiş ekonomilerdeki tüketim düşüşü nedeniyle kısmen yavaşlayarak %2,2 oranında gerçekleşiyor. Bu rakam, bir önceki yıl gözlenen %2,4’lük büyümenin gerisinde kalıyor. Çin, Hindistan ve Güneydoğu Asya’daki birçok ülke 2023 yılında elektrik talebinde güçlü bir büyüme yaşarken, gelişmiş ekonomiler cansız makroekonomik ortam ve yüksek enflasyon nedeniyle önemli düşüşler kaydediyor. Raporda öne çıkan diğer bulgular 2024-2026 döneminde küresel ekonomik görünümdeki iyileşme ve hızlanan elektrifikasyonun etkisiyle küresel elektrik talebinin %3,4 oranında artması bekleniyor. Küresel elektrik talebinde gelecek üç yıldaki büyümenin tamamının yenilenebilir enerji ve nükleer dâhil olmak üzere düşük emisyonlu kaynaklardan karşılanacağı öngörülüyor.
Yenilenebilir enerji: Gelecek üç yılda, düşük emisyonlu kaynaklardan elektrik üretiminin 2018-2023 dönemindeki yıllık ortalama büyümenin iki katına çıkacağı ve 2025’te yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretimindeki payının kömürü geride bırakacağı öngörülüyor. Yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretiminde 2023’te %30 olan payının, güneş enerjisindeki hızlı büyümenin etkisiyle, 2026 yılında %37’ye yükselmesi bekleniyor. Yenilenebilir enerji kapasitesindeki güçlü artışa entegrasyonun sağlanması için şebekelere ve sistem esnekliğine yapılan yatırımların hızlandırılması vurgusu yapılıyor. Nükleer: 2025 yılına gelindiğinde, küresel nükleer enerji kaynaklı elektrik üretimin 2021 yılında kırılan bir önceki rekoru aşacağı tahmin ediliyor. Nükleer enerji kaynaklı üretimin 2026 yılına kadar yılda ortalama %3’e yakın bir artış göstereceği tahmin ediliyor. Bunda Fransa’da bakım çalışmalarının tamamlanması, Japonya’nın birkaç santralde nükleer üretime yeniden başlaması ve Çin, Hindistan, Kore ve Avrupa dâhil olmak üzere çeşitli pazarlarda yeni reaktörlerin ticari faaliyete başlamasının etkili olacağı vurgulanıyor. Küçük modüler reaktör (SMR) teknolojisinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasının mütevazı düzeyde kaldığı ama bir yandan da Ar-Ge çalışmalarının hız kazanmaya başladığı belirtiliyor. Emisyonlar: Elektrik sektöründen kaynaklı küresel emisyonların 2024 yılında %2,4 azalacağı 2025 ve 2026 yıllarında bu gerilemenin daha düşük seviyede de olsa devam edeceği hesaplanıyor. Aşırı hava koşulları, ekonomik şoklar veya hükümet politikalarındaki değişiklikler münferit yıllarda emisyonlarda geçici bir artışa yol açabilirken, yenilenebilir enerji kaynakları ve nükleer enerji kapasitesi artmaya ve fosil yakıtlı üretimin yerini almaya devam ettikçe enerji sektörü emisyonlarındaki daha geniş çaplı düşüşün devam etmesi bekleniyor. Avrupa Birliği’nin yılda ortalama %13’lük bir iyileşme ile emisyon yoğunluğunu azaltmada en yüksek ilerleme oranını kaydetmesi öngörülüyor. Bunu, yıllık %6’lık iyileşme tahminiyle Çin ve %5 ile Amerika Birleşik Devletleri takip ediyor. Elektrifikasyon: Elektriğin nihai enerji tüketimindeki payının 2015 yılında %18 iken 2023 yılında %20’ye ulaşacağı tahmin ediliyor. Bu, bir ilerleme olmakla birlikte, IEA’nın 2050 Net Sıfır Emisyon Senaryosu’na göre elektriğin nihai enerji tüketimindeki payının 2030’da %30’a yaklaşması gerekiyor. Elektrik fiyatları: Birçok ülkede toptan elektrik fiyatları 2023 yılında 2022 yılındaki rekor seviyelerden düşüş gösteriyor. Bu durum, doğal gaz ve kömür gibi enerji emtialarının fiyatlarındaki düşüşlerle birlikte gerçekleşiyor fakat bu noktada bölgesel farklılıkları da göz önünde bulundurmak gerekiyor. Avrupa’daki 2023 yılı ortalama toptan elektrik fiyatları, 2022 yılındaki rekor seviyelere kıyasla, ortalama %50’den fazla düşüş gösteriyor. Buna rağmen, Avrupa’daki fiyatlar 2019 yılı seviyelerinin yaklaşık iki katıyken, ABD’deki fiyatlar 2023’te 2019 yılına göre sadece %15 daha yüksekti. |
TAKİP ETTİKLERİMİZ
- Dünya çapında yeraltı suyu seviyeleri, son 40 yılda yaygın ve hızlı bir şekilde azaldı.
- 1985’ten 2022’ye kadar çekilen uydu görüntüleri, Grönland’ın saatte ortalama 30 milyon ton buz kaybettiğini gösteriyor.
- Tata Steel’in Birleşik Krallık’taki elektrik ark ocağı yatırımları, adil geçiş tartışmalarını beraberinde getiriyor.
- Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması, küresel ticaretin geleceğini tartışmaya açıyor.
Siz de fikrinizi belirtin